Γράφει η Πηνελόπη Σπεντζούρη - Ψυχολόγος Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Χίου - Κέντρο Παιδιού και Εφήβου...
Τα social media αποτελούν ένα σύγχρονο πεδίο κοινωνικής αλληλεπίδρασης και πληροφόρησης, δημιουργώντας έναν συνεχώς εξελισσόμενο χώρο για σύγκριση, αναγνώριση και κοινωνική αποδοχή. Μέσα από τις διαφορετικού είδους πλατφόρμες συχνά δημιουργείται η ανάγκη να ανήκουμε επάξια στην ευρύτερη διαδικτυακή ομάδα, να παρουσιάσουμε ιδανικές εκδοχές του εαυτού μας με κάθε τρόπο και να κερδίσουμε την αποδοχή των άλλων μέσω "likes", σχολίων και κοινοποιήσεων.
Η συνεχής έκθεση σε εικόνες και περιεχόμενο που συχνά παρουσιάζει εξιδανικευμένες εκδοχές της πραγματικότητας μπορεί να ενισχύσει την αίσθηση ανεπάρκειας και ανασφάλειας. Η θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης, όπως αναπτύχθηκε από τον Festinger, υπογραμμίζει ότι οι άνθρωποι τείνουν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους για να αξιολογήσουν τις δικές τους επιδόσεις και αξία. Στα social media, η σύγκριση είναι εύκολη και άμεση, και αυτό συχνά οδηγεί σε αρνητικές συνέπειες για την αυτοεκτίμηση. Η διαμόρφωση αυτοεικόνας που βασίζεται στην κατακλυσμιαία έκθεση στις «τέλειες» ζωές των άλλων, μπορεί να αποδειχθεί αρκετά επικίνδυνη αν συνυπάρξει με μια ήδη συναισθηματικά διαστρεβλωμένη αίσθηση εαυτού βαθύτερη και επιβαρυμένη από ένα δύσκολο οικογενειακό δυναμικό σύστημα.
Η συχνή αυτή έκθεση στη διαδικασία αξιολόγησης και σύγκρισης επιπλέον ενδέχεται να οδηγεί σε φαινόμενα όπως το "FOMO" (fear of missing out), την ανησυχία ότι κάποιος χάνει κάποιες κοινωνικές ευκαιρίες ή ότι η ζωή των άλλων είναι πιο ενδιαφέρουσα. Το αποτέλεσμα είναι η ενίσχυση της ανασφάλειας και η υποβάθμιση της αυτοεκτίμησης. Ειδικά στους νέους, οι οποίοι βρίσκονται σε μια κρίσιμη φάση διαμόρφωσης της ταυτότητας, η συνεχής έκθεση σε αυτά τα κοινωνικά ερεθίσματα μπορεί να προκαλέσει αποξένωση από την αληθινή, αυθεντική εικόνα του εαυτού τους.
Από την άλλη πλευρά, η χρήση των social media μπορεί να ενισχύσει την αυτοαντίληψη όταν χρησιμοποιούνται με προσοχή και μέτρο. Η δημιουργία υποστηρικτικών και θετικών κοινοτήτων, η επικοινωνία, η οριοθετημένη πληροφόρηση καθώς και η συνειδητοποίηση ότι η σύγκριση με κάποιον άλλον- είτε στο πλαίσιο του διαδικτύου είτε εκτός- είναι αδύνατη τόσο ρεαλιστικά όσο και πρακτικά μπορεί να βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τελικά το συνεχόμενα αναπτυσσόμενο πεδίο των μέσω κοινωνικής δικτύωσης σαν ένα εύχρηστο εργαλείο και όχι σαν αναπόσπαστο και καθοριστικό κομμάτι της προσωπικής μας ταυτότητας.