Η Χοροθεραπεία στοv Hλίανθο

Γράφει η Μαρία Χατζηαγγελή, Εργοθεραπεύτρια,

με την πολύτιμη συμβολή της Κατερίνας Πέτρου, Χοροθεραπεύτριας

«Στη Χοροθεραπεία το σώμα γίνεται ταυτόχρονα

το όχημα για αλλαγή και το επίκεντρο της αλλαγής,

έτσι ώστε ο θεραπευόμενος να μπορέσει

να ανακτήσει το σώμα του

ως σύμμαχο στον αγώνα προς την υγεία του.»

Στα πλαίσια της συνεχούς προσπάθειας της ολιστικής προσέγγισης των ωφελούμενων, ο Ηλίανθος ενέταξε τη Χοροθεραπεία στο πρόγραμμα της Ημιαυτόνομης Διαβίωσης (Η/Ας Δς). Πρόκειται για θεραπεία που διαρκεί περίπου μία ώρα και πραγματοποιείται στο χώρο του κέντρου, από εξειδικευμένη θεραπεύτρια, με την ταυτόχρονη και παράλληλη αρωγή των σταθερών συντονιστριών του προγράμματος. Το πρόγραμμα απευθύνεται και υλοποιείται για τους ωφελούμενους που ανήκουν στο πρόγραμμα της Η/Ας Δς και την απαρτίζουν, σταθερά, όλη τη χρονιά.

Σε ένα πρόγραμμα με συγκεκριμένη δομή, που εδώ και αρκετά χρόνια υποστηρίζει έφηβους και νεαρούς ενήλικες να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τους οδηγήσουν στη μετάβαση προς έναν πιο ενήλικο τρόπο ζωής, υπάρχει πάντοτε χώρος για εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης με σκοπό, τόσο την ενίσχυση σε επίπεδο κοινωνικών δεξιοτήτων, όσο και τη διασκέδαση και την ανάπτυξη συναισθήματος χαράς των ωφελούμενων.

Η Χοροθεραπεία, σύμφωνα με την Ένωση Χοροθεραπευτών των Η.Π.Α. και του Ηνωμένου Βασιλείου, ορίζεται ως «η ψυχοθεραπευτική χρήση της κίνησης για την προώθηση της συναισθηματικής, κοινωνικής, διανοητικής και σωματικής ολοκλήρωσης του ατόμου».

Είναι γεγονός ότι τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού αντιμετωπίζουν πολυεπίπεδες προκλήσεις και τα ελλείμματά τους καλύπτουν ένα αρκετά μεγάλο εύρος των εκφάνσεων της ζωής τους. Ένας βασικός τομέας δυστοκίας, είναι αυτός της επικοινωνίας. Είναι σημαντικό, όμως, να αναφερθεί ότι η επικοινωνία δεν έγκειται μόνο στη σωστή επιλογή και χρήση των λέξεων. Η αυτοέκφραση μέσω των μη λεκτικών μεθόδων, όπως η ζωγραφική, η μουσική ή η κίνηση, μπορεί να είναι χρήσιμη για αυτά τα άτομα. Άλλωστε, ένα μεγάλο κομμάτι της επικοινωνίας μας με τους άλλους ανθρώπους, αφορά στη χρήση της εξωλεκτικής επικοινωνίας. Αυτό είναι κάτι αρκετά αόριστο και αφηρημένο για τα άτομα στο φάσμα και έτσι, δυσκολεύονται να κατανοήσουν καθημερινές συνθήκες, που στους υπόλοιπους φαντάζουν προφανείς.

Πολλές φορές, τα άτομα στο φάσμα είναι πολύ περισσότερο επικοινωνιακά, σε εξωλεκτικό επίπεδο, από ότι εμείς οι ίδιοι επιτρέπουμε να αναγνωρίσουμε σε αυτούς. Η ανάγκη για συμμόρφωση στις κοινωνικές επιταγές και συμβάσεις, μας κάνει να τους περιορίζουμε, ενίοτε, την έκφραση μέσω διαφορετικών οδών. Είναι γεγονός ότι αντιμετωπίζουν δυσκολία στη λειτουργική χρήση και έκφραση πολλών συναισθημάτων τους, και για το λόγο αυτό, προκύπτει η ανάγκη δημιουργίας ενός πολύ συγκεκριμένου πλαισίου, μέσα στο οποίο θα τους είναι ξεκάθαρο το τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται να κάνουν ή να δέχονται. Παρόλα αυτά, δεν θα έπρεπε να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι έχουν τη δυνατότητα και το δικαίωμα, να εκφραστούν και εκτός αυτού του πλαισίου. Στα πλαίσια, λοιπόν, της Χοροθεραπείας, τους δίνεται αυτή η δυνατότητα, μέσα σε ένα ασφαλές και ελεγχόμενο θεραπευτικό περιβάλλον, να έρθουν σε επαφή με το βαθύτερό τους συναίσθημα, να το επικοινωνήσουν μέσω μη λεκτικών μεθόδων και να βιώσουν, το πώς αυτή η επικοινωνία, επηρεάζει τους άλλους γύρω τους.

Λίγα λόγια για την ενσυναίσθηση ή θεωρία του νου…

Πρόκειται για έναν ευρέως πλέον χρησιμοποιούμενος όρο, που αναφέρεται στην ικανότητα κάποιου να κατανοεί και να μοιράζεται τα συναισθήματα και κάποιου άλλου, να μπαίνει στη θέση του, και να μπορεί να έχει μια ανάλογη συμπεριφορά και στάση απέναντι στη συναισθηματική κατάσταση αυτού. Λέγεται ότι τα παιδιά στο φάσμα δεν μπορούν να ενσυναισθανθούν. Αυτή η παρατήρηση, όμως, είναι ελλιπής και ανακριβής. Ωστόσο, το πιο σημαντικό που χρειάζεται να αναφερθεί, είναι ότι εστιάζει στην «κορυφή του παγόβουνου» και αγνοεί ένα μεγάλο μέρος χρήσιμης πληροφορίας. Η φαινομενική αυτή απουσία της ενσυναίσθησης έγκειται στη δυσκολία των ατόμων αυτών να προσανατολιστούν στο άτομο, λόγω των επικοινωνιακών ελλειμμάτων τους. Ακόμη, για ένα άτομο στο φάσμα, είναι πολύ δύσκολο να ασχολείται με πάνω από ένα τομέα εστίασης της προσοχής του. Ως εκ τούτου, αγνοούν πολλά από τα κοινωνικά στοιχεία που δέχονται από το περιβάλλον τους, κυρίως γιατί αυτά διαδέχονται το ένα το άλλο σε τέτοιο βαθμό, που δεν είναι εφικτό να καταγραφούν από τους ίδιους.

Τα παιδιά στο φάσμα, όμως, αισθάνονται και ας μην ανταποκρίνονται άμεσα σε αυτό το οποίο συμβαίνει, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν.

Ενσυναίσθηση και Χοροθεραπεία… Σωματική-Κινητική Ενσυναίσθηση…

Συνήθως τα παιδιά στο φάσμα, παρακολουθούν πολλές και διαφορετικών ειδών συνεδρίες θεραπείας, παρέμβασης και αποκατάστασης ανά τα χρόνια. Γίνεται εστίαση στη διαχείριση συμπεριφορών που προβληματίζουν, στην ανάπτυξη κοινωνικών και γνωστικών δεξιοτήτων, στην εκμάθηση και διαχείριση του συναισθήματος, στην αυτονομία και την ένταξη στην κοινότητα κοκ. Θεραπείες χρήσιμες, σε όλο τους το εύρος.

Ας παρατεθεί, όμως, ένα παράδειγμα από πρόσφατη έρευνα…

«Θεραπευτής και θεραπευόμενος αλληλεπιδρούν μέσω παιχνιδιού σε πισίνα με μπάλες. Ο θεραπευόμενος, κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, πήδηξε από τον τοίχο αναρρίχησης, πάνω στο θεραπευτή, ο οποίος βρισκόταν μέσα στην πισίνα με τις μπάλες. Προσγειώθηκε με πολλή δύναμη, πάνω στην κοιλιά του, κάτι το οποίο έκανε το θεραπευτή να τυλιχτεί από τον πόνο. Το παιδί μέχρι τότε έπαιζε. Απέμεναν 15-20 λεπτά συνεδρίας, κατά τα οποία ο θεραπευτής δεν μπορούσε να συμμετέχει. Το παιδί δεν αντέδρασε με κανέναν τρόπο στην εικόνα του θεραπευτή και συνέχιζε να παίζει μόνο, αποκομμένο από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος.»

«Η ενσυναίσθηση είναι βαθιά γειωμένη στην εμπειρία του βιωμένου σώματος.»

Μέσω της Χοροθεραπείας και του προστατευμένου θεραπευτικού χώρου που αυτή μπορεί να δημιουργήσει, το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με τις εμπειρίες που είναι αποθηκευμένες στο σώμα του και ταυτόχρονα, δημιουργεί νέες τέτοιες εμπειρίες. Αυτές τον βοηθούν, να αναγνωρίζει το δικό του συναίσθημα αλλά και το συναίσθημα όσων τον περιτριγυρίζουν.

«Το σώμα συμμετέχει στη διαμόρφωση του εγκεφάλου και στην ανάπτυξη της ατομικότητας. Δεν είναι δυνατόν να σκεφτούμε το νου δίχως το βιωμένο σώμα.»

Στη Χοροθεραπεία, κάθε συναίσθημα βρίσκει χώρο και τόπο να εκφραστεί, να αξιοποιηθεί και να μετατραπεί σε ευκαιρίες επικοινωνίας μέσω της κίνησης. Έτσι, αναπτύσσεται η πρωτοβουλία και μειώνεται η αντίσταση, η απόσυρση ή η ντροπή.

«Όλες οι αισθήσεις μας –οσμή, όραση, ακοή, αιθουσαία εισροή, γεύση, αφή, ικανότητα να αισθανόμαστε πόνο και ιδιοδεκτικότητα- συμβάλλουν στο σχηματισμό των ορίων που τελικά μας φανερώνουν που φτάνουμε ως μια αντιληπτική οντότητα και που ξεκινάει ο υπόλοιπος κόσμος».

Μάθετε περισσότερα για τον Ηλίανθο του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου , τηλ 2105782341, Χρυσολωρά 10-12, Περιστέρι (πλησίον στάσης μετρό "Αγ.Αντώνιος), Δευτ. - Παρ.: 8:00 - 21:00