Όταν το «σκέψου θετικά» μπορεί να γίνει βλαβερό!

Γράφει η Δήμητρα Βουρλή, Κοινωνική Λειτουργός στην Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Χίου του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου

Τοξική θετικότητα είναι η πεποίθηση ότι όσο δύσκολη και να είναι μια κατάσταση, οι άνθρωποι πρέπει να διατηρούν πάντοτε θετική νοοτροπία και στάση.

Και σίγουρα η «τοξική θετικότητα» είναι διαφορετική από την αισιοδοξία!

Τα τελευταία χρόνια είναι σαν να κατακλυζόμαστε συνεχώς από παραινέσεις τύπου «σκέψου θετικά», «όλα θα πάνε καλά!», «μόνο θετική ενέργεια, κοιτάμε μπροστά!». Εκφράσεις σαν και αυτές υπάρχουν παντού και μοιάζει σαν να εμφανίζονται συνέχεια μπροστά μας: σε αυτοκόλλητα, κούπες, στο μετρό, στην τηλεόραση, ενώ κατακλύζουν το instagram και το facebook και γενικότερα όλα τα social media. Όλη αυτή λοιπόν η έκθεση καταναγκαστικής ευεξίας και θετικότητας, που προβάλλεται ασταμάτητα κατακλύζοντας μας, δρα ψυχοπιεστικά πάνω μας: μπορεί να αισθανόμαστε ενοχές και ντροπή, επειδή εμείς δεν είμαστε τόσο «θετικοί» και μας κάνει να πιστεύουμε ότι «κάτι πάει λάθος» με εμάς.

Είναι σαν να παρουσιάζεται «η θετική σκέψη» σαν ένα μοναδικό φάρμακο- λύση, κάτι τέτοιο όμως απέχει πολύ από την πραγματικότητα! Η αλήθεια είναι ότι είναι απολύτως φυσιολογικό να μην είμαστε συνέχεια θετικοί και χαρούμενοι, να είμαστε απογοητευμένοι, κουρασμένοι, ή θυμωμένοι, ειδικότερα με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Και είναι αλήθεια επίσης, ότι όλος αυτός ο «βομβαρδισμός» θετικότητας μπορεί να γίνει ιδιαίτερα επιβλαβής για την ψυχική μας υγεία. Η «τοξική θετικότητα» μας εμποδίζει να εξελιχθούμε και να αναπτυχθούμε. Απορρίπτει και πετάει κάθε συναίσθημα που δεν μας είναι ευχάριστο και έτσι τελικά φαίνεται σαν να αποτελεί τροχοπέδη στο να βιώσουμε τα αληθινά μας συναισθήματα και να έρθουμε σε ουσιαστική επαφή με τον εαυτό μας. Μοιάζει να ακυρώνει οποιαδήποτε ανθρώπινη και αυθεντική εμπειρία που δεν είναι ευχάριστη-τραυματίζοντας έτσι την ψυχική μας πραγματικότητα.

Διάφορες παραινέσεις του τύπου «δες τα θετικά!» «όλα για κάποιο λόγο γίνονται» κλπ αν και συνήθως γίνονται καλοπροαίρετα, δεν είναι βοηθητικές. Μπορούμε ωστόσο, όταν μία φίλη ή ένας φίλος μας περιγράφει μια αρνητική εμπειρία για την ίδια ή για τον ίδιο, να λέμε εναλλακτικά: «Είμαι κοντά σου», «Σε ακούω, πράγματι φαίνεται να είναι δύσκολο..!», «Μπορώ κάπως να σε βοηθήσω;»

Τα δύσκολα συναισθήματα είναι και αυτά ένα κομμάτι της ζωής μας. Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν μας βοηθάει να αποφεύγουμε τα συναισθήματά μας, αλλά αντιθέτως να τα αναγνωρίζουμε.

Να μιλάμε για αυτά, να τους δίνουμε χώρο και χρόνο να εκφραστούν, με άτομα που εμπιστευόμαστε. Να δίνουμε τη δυνατότητα και την ευκαιρία στον εαυτό μας, να υπάρχει, σε όλες του τις εκφάνσεις. Να μάθουμε να μην κοιτάμε μόνο πώς θα απαλλαχτούμε γρήγορα από τα «αρνητικά» μας συναισθήματα, αλλά αντίθετα, να μας ενδιαφέρει να μάθουμε πώς θα τα επεξεργαζόμαστε και πώς τελικά θα είμαστε ανθεκτικοί/ες και λειτουργικοί/ες μαζί με αυτά.

Να θυμόμαστε ότι «είναι εντάξει να μην είμαστε εντάξει»!