Διαβάζοντας βιβλία στα παιδιά προσχολικής ηλικίας

Γράφει η Κωνσταντίνα Καραγεωργοπούλου, Παιδοψυχίατρος της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Χίου, Kέντρο Παιδιού και Εφήβου

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν διαβάζουν μόνα τους, αλλά εάν τους έχουν διαβάσει πολύ, γνωρίζουν πολλά για την ανάγνωση.

Τί γνωρίζουν; Γνωρίζουν ότι τα βιβλία διαβάζονται από την πρώτη σελίδα προς την τελευταία, ότι οι εικόνες χρειάζεται να είναι προσανατολισμένες σωστά, ότι η ανάγνωση γίνεται από αριστερά προς τα δεξιά, ότι η γλώσσα των βιβλίων είναι διαφορετική από την ομιλούμενη, ότι οι λέξεις διαμορφώνονται από ήχους, ότι υπάρχουν λέξεις που δε γνωρίζει, ότι οι ιστορίες έχουν αρχή, μέση και τέλος. Όλες αυτές οι γνώσεις συνιστούν πρώιμες δεξιότητες αλφαβητισμού. Η ανάγνωση πολλών διαφορετικών βιβλίων διευρύνει το λεξιλόγιο του παιδιού και το βοηθά να κατανοήσει ότι κάθε κείμενο αποτελείται από γραμμένες λέξεις, ότι τα γράμματα με συγκεκριμένη σειρά σχηματίζουν μια λέξη, ότι υπάρχουν κενά ανάμεσα στις λέξεις. Τα παιδιά λοιπόν μαθαίνουν όταν οι ενήλικες τους διαβάζουν δυνατά.

Πως; Όταν διαβάζετε για πρώτη φορά ένα νέο βιβλίο στο παιδί σας, ξεκινήστε με μία παρουσίασή του. Δείτε μαζί το εξώφυλλο, συζητήστε με το παιδί σε τί μπορεί να αναφέρεται. Συζητήστε ποιος το έγραψε, ποιος το εικονογράφησε, εξηγώντας τους ρόλους τους. Αυτές οι πληροφορίες ενδιαφέρουν τα παιδιά. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, κινήστε το δάχτυλό σας κάτω από τις λέξεις, για να δείξετε τη σύνδεση μεταξύ της αφήγησης και του κειμένου. Διαβάστε στο παιδί πολλές φορές το ίδιο βιβλίο. Κάθε φορά που το διαβάζετε το παιδί κατακτά κάτι διαφορετικό. Όταν φτάνετε σε γνώριμα σημεία, κάντε μια παύση και επιτρέψτε στο παιδί να τις ολοκληρώσει τις φράσεις αντί για εσάς. Θα το δείτε να ενθουσιάζεται, όταν το καταφέρνει. Επαινέστε το και συζητήστε τις σκέψεις του σχετικά με τους χαρακτήρες, τα συναισθήματά τους και την πλοκή της ιστορίας. Ρωτήστε πώς ξεκίνησε, τί συνέβη στη συνέχεια και τί του άρεσε περισσότερο. Εξερευνήστε τις εικόνες, δραματοποιήστε την ιστορία και απολαύστε την ανάγνωση μαζί. Να θυμάστε πάντα ότι το παιδί σας έχει πάνω από όλα ανάγκη να απολαύσει την αγκαλιά σας και να ακούει τη φωνή σας, ενώ του διαβάζετε.

Ποια βιβλία; Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας προτιμούν βιβλία με ιστορίες. Έλκονται από ήρωες που είναι παρόμοιοι με εκείνα, αλλά και από χαρακτήρες που ζουν σε διαφορετικά μέρη και έχουν διαφορετικές εμπειρίες. Ζώα που μιλάνε, δράκοι, νεράιδες, ξωτικά, μαγεμένα δάση, πριγκίπισσες που κινδυνεύουν και διασώζονται, διεγείρουν τη φαντασία του παιδιού, το βοηθούν να δώσει νόημα σε έναν πολύπλοκο κόσμο και να μιλήσει για φόβους και ανησυχίες, συγκρούσεις της πραγματικής και της φαντασιακής ζωής και δύσκολα συναισθήματα- όλα αυτά μέσα στην ασφάλεια μιας ενδιαφέρουσας ιστορίας. Μπορείτε να διαβάσετε εικονογραφημένα βιβλία, βιβλία με επαναλαμβανόμενες φράσεις και γνωστές λέξεις, βιβλία με πιο πλούσιο λεξιλόγιο και πιο συνθέτη πλοκή, μεγάλα βιβλία με κεφάλαια που χρειάζονται περισσότερες από μία φορά για να διαβαστούν, βιβλία με αστείες ρίμες, ακόμη και περιοδικά με πολλές φωτογραφίες.

Άλλοι τρόποι αλληλεπίδρασης του παιδιού με τα βιβλία. Μην ξεχνάτε ότι η ανάγνωση δεν είναι η μοναδική ευκαιρία για το παιδί να αλληλεπιδράσει με τα βιβλία.Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αρχίζουν σταδιακά να εξερευνούν βιβλία μόνα τους. Φυλάξτε τα βιβλία τους σε καλάθια ή χαμηλά ράφια, ώστε να μπορούν εύκολα να τα προσεγγίσουν και να τα περιεργαστούν. Ενθαρρύνετε την ανεξάρτητη ανάγνωση τοποθετώντας ένα φωτιστικό δίπλα στο κρεβάτι τους, ώστε να μπορούν να ανατρέξουν στα βιβλία τους πριν κοιμηθούν. Έχετε μερικά βιβλία στο αυτοκίνητο και στην τσάντα σας για επισκέψεις στο γιατρό που διαρκούν πολύ ή για τις εξόδους σας.

Το πιο σημαντικό από όλα: Αφήστε το παιδί σας να σας δει να διαβάζετε. Απενεργοποιήστε την τηλεόραση, πάρτε ένα βιβλίο, καθίστε στον καναπέ με το δικό σας βιβλίο και καλέστε το παιδί να διαβάσει το αγαπημένο του κοντά σας. Ο χρόνος της ανάγνωσης είναι μια ευκαιρία για γονείς και παιδιά να χαλαρώσουν και να περάσουν ποιοτικό χρόνο μαζί.