Άγχος: φίλος ή εχθρός;

Γράφει η Ζέττα Σταματελοπούλου- ψυχολόγος Τμήματος Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων...

Φίλος και εχθρός για την ακρίβεια! Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει νιώσει άγχος στη ζωή του. Το άγχος λειτουργεί ως ένας μηχανισμός επιβίωσης. Φανταστείτε το ως ένα «σύστημα συναγερμού» που χτυπάει, όταν βιώνουμε μια κατάσταση ως απειλητική. Μας προειδοποιεί για να δράσουμε. Παραδείγματος χάρη, όταν νιώσω άγχος για να ανταπεξέλθω στις καθημερινές μου δραστηριότητες, θα με ωθήσει να κάνω έναν καλύτερο προγραμματισμό χρόνου. Όταν νιώσω άγχος για την επίδοσή μου σε μια εξέταση, θα διαβάσω περισσότερο και θα προετοιμαστώ όσο το δυνατόν καλύτερα γι’ αυτήν την στιγμή.

Πότε όμως το άγχος από σύμμαχος μπορεί να γίνει εχθρός; Όταν από φυσιολογικό μετατρέπεται σε παθολογικό και αυτό το καταλαβαίνουμε, όταν γινόμαστε δυσλειτουργικοί στην καθημερινότητά μας. Αυτό συμβαίνει όταν ο «συναγερμός» υπερλειτουργεί, δηλαδή τίθεται σε λειτουργία πολύ συχνά, παρατεταμένα και σε μεγάλη ένταση. Έτσι, το άτομο αγχώνεται σε υπερβολικό βαθμό, εμποδίζοντας την δραστηριοποίησή του.
Το άγχος συνδέεται άμεσα με σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, εφίδρωση, πονοκέφαλοι, πόνος στο στομάχι, δυσκολία στον ύπνο ή στη διατροφή. Τα συμπτώματα αυτά μεγαλώνουν τη δυσφορία και οδηγούν το άτομο στο να αγχώνεται περισσότερο, να κάνει αρνητικές σκέψεις και στο τέλος να αποφεύγει αυτό που το αγχώνει. Έτσι, δημιουργείται ο φαύλος κύκλος του άγχους, στον οποίο χρειάζεται να επέμβουμε.

Αναρωτιέστε πώς θα μπορούσατε να διαχειριστείτε το άγχος σας, ώστε να μείνει στα φυσιολογικά επίπεδα; Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι να κατανοήσετε ότι μπορείτε να το ελέγξετε. Για άμεση ανακούφιση και στοχεύοντας στα σωματικά συμπτώματα, θα μπορούσατε να δοκιμάσετε ένα «πείραμα» κάνοντας την εξής απλή άσκηση αναπνοής: τοποθετώντας το δεξί χέρι στην κοιλιά και το αριστερό στην καρδιά, παίρνετε βαθιές εισπνοές από τη μύτη προσπαθώντας να κινείτε μόνο το δεξί χέρι. Εκπνέετε από το στόμα. Άλλες τεχνικές είναι η σταδιακή μυοχαλάρωση, η απόσπαση προσοχής, ο προγραμματισμός χρόνου, η επιλογή υγιεινού τρόπου ζωής. Όταν όμως,το άγχος μας καταβάλλει και παρεμποδίζει τη λειτουργικότητά μας, χρειάζεται να απευθυνθούμε σε ειδικό. Μια από τις πιο αποτελεσματικές μορφές θεραπείας για την αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών είναι η Γνωσιακή - Συμπεριφορική Θεραπεία μέσω της οποίας το άτομο εξοικειώνεται με το φαύλο κύκλο του άγχους, εντοπίζει τις απειλές και τους φόβους του κι εκπαιδεύεται σε τεχνικές διαχείρισης του άγχους και επίλυσης του προβλήματος.

Ζέττα Σταματελοπούλου
Ψυχολόγος, εκπαιδευμένη στην γνωσιακή – συμπεριφορική ψυχοθεραπεία
Συνεργάτης Τμήματος Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων Χίου

Πληροφορίες: Τμήμα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, Εγκρεμού 30, τηλ: 2271020000(εσωτ.3)

Λίγα λόγια για το Τμήμα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων (Τ.Ψ.Υ.Ε.) : Σκοπός της λειτουργίας του είναι η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σε ενήλικες με ψυχικές δυσκολίες. Στο Τ.Ψ.Υ.Ε. παρέχεται διάγνωση και θεραπεία για ένα ευρύ φάσμα ψυχικών δυσκολιών : διαταραχές διάθεσης, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, ψυχωσικές διαταραχές, διαταραχές διατροφής, αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός, νοητική υστέρηση, σύνδρομα, κ.ά.), διαταραχές συμπεριφοράς, ψυχοκοινωνικές δυσκολίες. Οι υπηρεσίες που παρέχονται από τη δομή είναι οι ακόλουθες: Ψυχιατρική εκτίμηση και παρακολούθηση, Ψυχοθεραπείες διαφόρων τύπων, Ψυχοκοινωνική στήριξη και αποκατάσταση, Ψυχολογικά τεστ, Συμβουλευτική οικογενειών, Βιωματικού τύπου σεμινάρια προσωπικής ανάπτυξης, Ομάδες αυτοβοήθειας, Δράσεις Αγωγής Υγείας της Κοινότητας. Η Διεπιστημονική Ομάδα στελεχώνεται από Ψυχίατρο, Ψυχολόγους, Κοινωνική λειτουργό, Εργοθεραπευτή, Διοικητικό υπάλληλο.