Η συστημική προσέγγιση στην ατομική ψυχοθεραπεία

Γράφει η Έφη Βήλλου, Συνεργάτης Τμήματος Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων - Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Συστημικής Προσέγγισης

" Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί είναι ανοιχτά συστήματα τα οποία συνεχώς ανταλλάσουν πληροφορίες, ύλη και ενέργεια" ( Ludwig von Bertalanffy,1968).

Ως σύστημα ορίζεται ένα σύνολο στοιχείων που βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση. Κάθε αλλαγή σε κάποιο στοιχείο του συστήματος επιφέρει αλλαγές σε ολόκληρο το σύστημα (Bateson,1972).

Την δεκαετία του '50 η συστημική οπτική αναδεικνύεται ως νέος τρόπος αντίληψης του κόσμου, σύνθεσης της πραγματικότητας, κατανόησης πιο πολύπλοκων φαινομένων. Κάθε φαινόμενο μελετάται ως "όλον" και προσεγγίζεται πιο ολισθικά.

Η συστημική θεωρία έστρεψε την ψυχολογική ματιά από το άτομο στο "όλον" και από τα προσωπικά χαρακτηριστικά στις σχέσεις.

Στην συστημική ψυχοθεραπεία θα διερευνηθεί περισσότερο αυτό που συμβαίνει στο άτομο μέσα στο πλέγμα των σχέσεων του και λιγότερο το πως το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του.

Το σύμπτωμα του ατόμου είναι συμπεριφορά με νόημα, μήνυμα προς τους σημαντικούς «άλλους», τρόπος ρύθμισης σχέσεων.

Η θεραπευτική διαδρομή με το κάθε άτομο - επικεντρωμένη στην δυναμική των σχέσεων - εστιάζει στο «πως» και όχι στο «γιατί».

Ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα μέσα από την δική του ιστορία και σε σχέση με το κοινωνικό σύνολο. Έχει αναπτύξει ένα σύστημα πεποιθήσεων, ιστοριών και αξιών, το οποίο τον βοηθά να αυτοπροσδιοριστεί και γίνεται εν μέρη η ταυτότητά του. Μνήμες, εικόνες, αναπαραστάσεις κυρίως της αναπτυξιακής φάσης της ζωής του ανθρώπου, ζωντανεύουν μέσα από τα λόγια των άλλων και αυτό θα συμβάλλει στην σύνθεση της εικόνας «εαυτού».

Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν το μοτίβο που αναπαράγει το άτομο μέσα στο σύστημά του, είναι εγκλωβιστικό ή απελευθερωτικό, αν τον οδηγεί σε διαφοροποίηση και αυτονομία ή αν τον παγιδεύει σε δυσλειτουργικούς κύκλους.

Ο θεραπευτής θα προτρέψει το άτομο να αναδιηγηθεί γεγονότα, να τα νοηματοδοτήσει με διαφορετικό τρόπο και μαζί να ακροαστούν τις εσωτερικές φωνές που πιθανώς να αναδυθούν.

Θεραπευτής και άτομο θα συμπορευτούν και θα συν-κατασκευάσουν μια καινούρια πραγματικότητα, αυτήν του ατόμου, που θα είναι υποκειμενική και απαλλαγμένη από άκαμπτα στερεότυπα και αμετάβλητα σχήματα.

Έφη Βήλλου
Συνεργάτης Τμήματος Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Συστημικής Προσέγγισης

Τμήμα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων
Κέντρο Παιδιού και Εφήβου
Εγκρεμού 30, Χίος
τηλ. 22710-20000 (εσωτ. γραμ. 3)
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., www.kpechios.org