«Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω κ’ εγώ την φύσι λίγο…»
Γράφει η Ηλιάνα Φύλλα, Ψυχίατρος, Msc - Trainee in Group Analysis
Ο Carl Popper, ένας από τους μεγάλους φιλόσοφους της επιστήμης του 20ου αιώνα, μας προτρέπει να θεωρούμε τον κόσμο ένα θαυμάσιο τόπο τον οποίο εμείς, ως κηπουροί, μπορούμε να βελτιώσουμε περαιτέρω και να καλλιεργήσουμε με την ταπεινότητα ενός έμπειρου κηπουρού, που γνωρίζει πως πολλές προσπάθειές του θα αποτύχουν. Άραγε πόσο μακρινή μπορεί να είναι αυτή η προτροπή ζωής;
Συχνά μας παραξενεύει πώς ολοφάνερα καταστροφικές επιλογές μπορεί να υποστηρίζονται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι αναπότρεπτες συνέπειές τους. Εντούτοις, όλο και περισσότεροι Ψυχαναλυτές πλέον, ασχολούμενοι με την συμπεριφορά της ανθρωπότητας όσον αφορά στη φύση, αναφέρονται στην καταφυγή στον αμυντικό μηχανισμό της απώθησης, την ασυνείδητη άρνηση δηλαδή κάθε ενοχλητικής και επώδυνης αλήθειας. Έτσι, όπως τα χρόνια της ανόδου της ναζιστικής και της φασιστικής δικτατορίας δημιουργήθηκαν βολικές ερμηνείες που επέτρεπαν την εξέλιξη της θηριωδίας, έτσι και εμείς σήμερα δημιουργούμε ζώνες καθησυχασμού, για να μην υποβληθούμε στον κόπο να σεβαστούμε τα όρια της φύσης.
Ένα ερώτημα που προσπαθούμε να θάψουμε είναι το εξής: Πώς θα αντιμετωπίσουμε την ολοφάνερη αντίθεση μεταξύ, από την μία πλευρά, των εικόνων της προόδου, της απεριόριστης ανάπτυξης που έχει υψωθεί σε αξεπέραστο μοντέλο και, από την άλλη, τις ασθένειες, τους λιμούς και τη γνώση για τις καταστρεπτικές συνέπειες της αλλαγής του κλίματος; Οι σύγχρονοι Ανθρωπολόγοι παρατηρούν και επισημαίνουν πως χρειάζεται να προχωρήσουμε πέρα από τη διάκριση μεταξύ φύσης και πολιτισμού, που ο δυτικός κόσμος φαντάζεται ότι είναι θεμελιώδης, σε μία άλλη θεωρητική προσέγγιση που επιτρέπει να διακρίνουμε τις συνέχειες και ασυνέχειες μεταξύ του ανθρώπου και του περιβάλλοντος.
Τα ζώα, τα φυτά, το βουνό, το νερό, το δάσος, δεν είναι μονάχα μια φύση που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε, αλλά στοιχεία μιας κοινότητας της οποίας εμείς και τα άλλα πλάσματα είμαστε μέλη ισότιμα. Άλλωστε ζώα, φυτά και φυσικά ο άνθρωπος χρειαζόμαστε τα ίδια ακριβώς «υλικά» για να επιβιώσουμε, με τη θεμελιώδη διαφορά όμως, ότι τα φυτά παρασκευάζουν μόνα τους την οργανική τους τροφή από ανόργανα μόρια που υπάρχουν στη φύση, όντας τροφικά αυτάρκη, ενώ τα ζώα ως καταναλωτές και ο σύγχρονος άνθρωπος ως καταχραστής, παίρνουμε έτοιμη την τροφή, τρώγοντας τα φυτά ή άλλα ζώα.
Η φύση, λοιπόν, δεν λογίζεται ως ένα εξωτερικό αντικείμενο, τουναντίον, ο άνθρωπος είναι μέρος της, αλληλοσυνδεόμενος με όλα. Η τεχνολογική εξέλιξη μάς διαχώρισε κατά κάποιο τρόπο, θέτοντας ως προτεραιότητα την υποδούλωση της φύσης στις ανάγκες τής εξελιγμένης ανθρωπότητας. Αυτή την οριακή εποχή, το τεχνικό όριο μεταξύ φύσης και ανθρώπινης ζωής κατακρημνίζεται από την ίδια τη βασική ανάγκη του ανθρώπου να επιβιώσει το είδος του! Για να μπορέσει να ανατραπεί αυτός ο αυτοκαταστροφικός «γύρος θανάτου», ο άνθρωπος καλείται να καλλιεργήσει ένα Εγώ που συνειδητά να επενδύει στη ζωή. Ένα Εγώ όχι ατομικής φύσης («να είμαι καλά εγώ και οι δικοί μου»), αλλά κοινωνικό, που ενδιαφέρεται και φροντίζει για την προάσπιση της κλιματικής ισορροπίας και ανάγει τη φύση σε αξία πολιτισμού.
Ηλιάνα Φύλλα
Ψυχίατρος, Msc
Trainee in Group Analysis
Eπιστημονικά Yπεύθυνη Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Χίου και συνεργάτιδα του Τμήματος Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου
Πληροφορίες: Τμήμα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου , Εγκρεμού 30, Χίος , τηλ. 22710-20000 (εσωτ. γραμ. 3), Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., www.kpechios.org
Λίγα λόγια για το Τμήμα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων (Τ.Ψ.Υ.Ε.) : Σκοπός της λειτουργίας του είναι η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σε ενήλικες με ψυχικές δυσκολίες. Στο Τ.Ψ.Υ.Ε. παρέχεται διάγνωση και θεραπεία για ένα ευρύ φάσμα ψυχικών δυσκολιών : διαταραχές διάθεσης, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, ψυχωσικές διαταραχές, διαταραχές διατροφής, αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός, νοητική υστέρηση, σύνδρομα, κ.ά.), διαταραχές συμπεριφοράς, ψυχοκοινωνικές δυσκολίες. Οι υπηρεσίες που παρέχονται από τη δομή είναι οι ακόλουθες: Ψυχιατρική εκτίμηση και παρακολούθηση, Ψυχοθεραπείες διαφόρων τύπων, Ψυχοκοινωνική στήριξη και αποκατάσταση, Ομαδική Ψυχοθεραπεία, Λογοθεραπεία ενηλίκων με νευρολογικές δυσκολίες, Συμβουλευτική οικογενειών, Ψυχολογικά τεστ, Βιωματικού τύπου σεμινάρια προσωπικής ανάπτυξης, Δράσεις Αγωγής Υγείας της Κοινότητας. Η Διεπιστημονική Ομάδα στελεχώνεται από Ψυχίατρο, Ψυχολόγους, Λογοθεραπευτή, Διοικητικό υπάλληλο.
