Εργοθεραπεία και αυτισμός

Γράφει η Ολυμπία Ιωαννίδου, Εργοθεραπεύτρια στο Κέντρο Ημέρας Εφήβων και Νεαρών Ενηλίκων με Αυτισμό "Στην Αυλή του Κόσμου" του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου.

 Οι εργοθεραπευτές ασχολούνται με την ανάπτυξη και εξέλιξη του ανθρώπου και την αλληλεπίδραση αυτού με το περιβάλλον μέσω των καθημερινών δραστηριοτήτων.

Είναι ειδικοί στην αξιολόγηση και αποκατάσταση της επίδρασης που έχουν οι διαταραχές σε κοινωνικό, γνωστικό, αισθητηριακό και κινητικό επίπεδο, και έτσι μπορούν να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους και να βοηθήσουν μεταξύ άλλων τα άτομα με αυτισμό να αναπτύξουν τις κατάλληλες δεξιότητες για μία ανεξάρτητη ζωή.

Οι εργοθεραπευτές δουλεύουν ως μέρος της ομάδας που περιλαμβάνει οικογενειακό περιβάλλον, ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, ειδικούς παιδαγωγούς, ιατρούς και όσοι ακόμα βρίσκονται στο πλαίσιο όπου ανήκει το άτομο. Θέτουν συγκεκριμένους στόχους για το κάθε άτομο με αυτισμό ξεχωριστά, στόχους που επικεντρώνονται στην κοινωνική αλληλεπίδραση, στην συμπεριφορά, στην αυτοεξυπηρέτηση, στις γνωστικές και αισθητηριακές δεξιότητες.

Η εργοθεραπεία βοηθά με δύο τρόπους: εκτίμηση και θεραπεία. Με άλλα λόγια, οι εργοθεραπευτές εντοπίζουν δυσκολίες που έχει ένα άτομο με αυτισμό σε δεξιότητες που θα έπρεπε να έχουν κατακτηθεί με βάση την τυπική ανάπτυξη.\

Δεξιότητες που ενδιαφέρουν τους εργοθεραπευτές είναι:

•  Η διάρκεια προσοχής
• Η δυνατότητα ομαλής μετάβασης σε νέες δραστηριότητες
•  Η δυνατότητα παιχνιδιού
•  Η ανάγκη για προσωπικό χώρο
• Οι αντιδράσεις σε αισθητηριακά ερεθίσματα όπως είναι η επαφή, το άγγιγμα, ή οποιοδήποτε άλλο οπτικό, ακουστικό και απτικό συμβάν
• Οι κινητικές δεξιότητες όμως στάση σώματος, ισορροπία, διαχείριση μικρών αντικειμένων
• Η επιθετικότητα ή άλλη διεγερτική συμπεριφορά
• Η αλληλεπίδραση με άτομα του περιβάλλοντος του και με τους φροντιστές του

Μόλις ο εργοθεραπευτής συγκεντρώσει τις απαραίτητες πληροφορίες μέσω παρατήρησης, αξιολογικών εργαλείων και ιστορικού διαμορφώνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα για τον ωφελούμενο όπου συνδυάζονται διάφορα είδη στρατηγικής. Παραδείγματα αυτών αποτελούν:

• Κινητικές δραστηριότητες για να αναπτυχθεί ο συντονισμός και η αντίληψη του σώματος.

• Ομαδικό παιχνίδι για να προτρέψει την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση με άλλα άτομα.

• Δραστηριότητες αυτοφροντίδας για να επιτευχθεί η ανεξαρτησία στην καθημερινή ζωή

• Προσαρμοστικές στρατηγικές για να μπορέσει το άτομο με αυτισμό να διαχειριστεί μεταβολές του περιβάλλοντος και των συνθηκών γύρω του, να μπορεί να αυτό – ελέγχεται και να εκφράζεται με, αποδεκτούς από το κοινωνικό σύνολο, τρόπους

ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι μια φυσιολογική νευρολογική διαδικασία μέσω της οποίας ο εγκέφαλος οργανώνει κατάλληλα τις αισθητηριακές πληροφορίες από το περιβάλλον μέσα από την οργάνωση και τον συντονισμό των αισθητηριακών συστημάτων (αιθουσαίο, ιδιοδεκτικό, απτικό, ακουστικό και οπτικό σύστημα).
Για την αισθητηριακή ολοκλήρωση έχει γίνει πολύς λόγος και αυτό γιατί έχει παρατηρηθεί πως τα περισσότερα άτομα με αυτισμό αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επεξεργασία των αισθητηριακών ερεθισμάτων που δέχονται. Κάποιες από αυτές είναι: ισορροπία, θέση σώματος μέσα στον χώρο, υπερευαισθησία κυρίως σε απτικά, ακουστικά, οπτικά ερεθίσματα. Στον αυτισμό, συχνά, οι κοινωνικές και συμπεριφορικές δυσκολίες απορρέουν από τις αισθητηριακές προκλήσεις που δέχονται τα άτομα.
Σε αυτή την περίπτωση η εργοθεραπεία εφαρμόζει πρακτικές της αισθητηριακής ολοκλήρωσης, οι οποίες βοηθούν σε προβλήματα που σχετίζονται με την συμπεριφορά του ατόμου.

Παραδείγματα πρακτικών αισθητηριακής ολοκλήρωσης περιλαμβάνουν:
• Δυνατό μασάζ
• Ξηρή εντριβή με λούφα
• Επιθέματα
• Κούνια
• Περιστροφές
• Επαφή με διάφορες υφές ρούχων και φαγητού

Για το τέλος, είναι σκόπιμο να τονιστεί ότι η εργοθεραπεία είναι η επιστήμη που επικεντρώνεται στις δυσκολίες που προκύπτουν από το φάσμα του αυτισμού καθότι ο αυτισμός δεν είναι κάποια νόσος που θεραπεύεται αλλά μια αναπτυξιακή διαταραχή με την οποία το άτομο καλείται να συνυπάρχει και να εξελίσσεται με τον δικό του ρυθμό.

 Μάθετε περισσότερα για το έργο και τις υπηρεσίες του Κέντρου Ημέρας Εφήβων και Νεαρών Ενηλίκων με Αυτισμό "Στην Αυλή του Κόσμου" του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου ΕΔΩ