Οφέλη ομαδικής ψυχοθεραπείας για παιδιά-εφήβους

Γράφει η Ελευθερία Αδαμ. Μπινίκου, Ψυχολόγος, Τμήμα Παιδιών και Εφήβων...

«Βοηθάει τα παιδιά και τους εφήβους η ομαδική ψυχοθεραπεία;» είναι το ερώτημα που προκύπτει συχνά από τους γονείς στο άκουσμα της συγκεκριμένης θεραπευτικής πρότασης από τους θεραπευτές εισπράττοντας αρχικά μια σχετική αμφιθυμία. 

Η απάντηση στο ερώτημα είναι ότι «ναι, τους βοηθάει». Η διενέργεια μιας πληθώρας ερευνών έχει αναδείξει ότι αδιαμφισβήτητα η ομαδική θεραπεία είναι εξίσου ωφέλιμη και αποτελεσματική με την ατομική θεραπεία. Στον ελλαδικό χώρο τείνουμε να επιλέγουμε την ατομική ψυχοθεραπεία, καθώς αυτή η εκλογή μας παρέχει μια αίσθηση ασφάλειας, ιδιωτικότητας και εχεμύθειας. Ωστόσο, η ομαδική εργασία (που μερικές φορές πραγματοποιείται παράλληλα με την ατομική θεραπεία) προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα.

Σε γενικές γραμμές, η ατομική θεραπεία βοηθά τα παιδιά και τους εφήβους να διερευνήσουν τα συναισθήματά τους, τις αντιδράσεις τους στο άγχος και τα βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν για να βελτιώσουν τη συναισθηματική τους ευεξία. Η ομαδική θεραπεία δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να ανακαλύψουν πως αλληλοεπιδρούν και πώς συνδέονται μέσα σε ένα ομαδικό πλαίσιο.

Τι είναι η Ομαδική Ψυχοθεραπεία για παιδιά και εφήβους; 

Η ομαδική θεραπεία περιλαμβάνει έναν ή δύο θεραπευτές που εργάζονται με μια μικρή ομάδα παιδιών. Οι ομάδες συχνά σχεδιάζονται για να στοχεύουν συγκεκριμένα προβλήματα, όπως άγχος, κατάθλιψη, διαταραχές πρόσληψης τροφής. Άλλες ομάδες επικεντρώνονται στη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων, την κοινωνική αλληλεπίδραση και συνδιαλλαγή ή έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τα παιδιά και τους εφήβους να αντιμετωπίσουν μια σειρά προκλήσεων όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η συστολή ή μια πρόσφατη απώλεια.

Είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία για παιδιά και εφήβους διαφορετική από αυτή που απευθύνεται σε ενήλικες;

Δεδομένου ότι το παιχνίδι αποτελεί τη φυσική γλώσσα έκφρασης των παιδιών, οι ομάδες που απευθύνονται σε μικρά παιδιά ενσωματώνουν διάφορες μορφές παιχνιδιού στις συνεδρίες (π.χ. παιχνίδια ρόλων, ζωγραφική ή επιτραπέζια παιχνίδια κ.α. ).

Οι έφηβοι πάλι είναι σε καλύτερη θέση να εκφράσουν και να βάλουν σε λόγια τα συναισθήματα τους και ενδιαφέρονται για την ανταλλαγή απόψεων και την υποστήριξη από τους συνομηλίκους. Οι ομάδες που στοχεύουν αυτήν την ηλικιακή ομάδα συχνά συνδυάζουν τη λεκτική επικοινωνία με δομημένες δραστηριότητες.

Ποια τα οφέλη της ομαδικής ψυχοθεραπείας ;

Πολλά παιδιά και έφηβοι συμμετέχοντας σε μια ομάδα αρχικά μπορεί να νιώθουν μια ανησυχία και ντροπή. Στη συνέχεια όμως τα συναισθήματα αυτά υποχωρούν με το παιδί να απολαμβάνει και να νιώθει ασφάλεια στην πορεία του ψυχοθεραπευτικού ταξιδιού.

Πιο συγκεκριμένα: τα παιδιά μπαίνουν στη θεραπεία έχοντας την αίσθηση ότι τα προβλήματα τους είναι μοναδικά και βιώνουν μια τρομακτική μοναξιά. Το να αποτελούν μέλη μιας ομάδας με παρόμοια προβλήματα, η αίσθηση αυτή διαψεύδεται και το παιδί ανακουφίζεται.

Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να αναπτύξουν τις σχέσεις τους μέσα στην ομάδα «in vivo”. Το περιβάλλον της Ομάδας παρέχει ένα ασφαλές και δομημένο περιβάλλον επιτρέποντας στα παιδιά να έχουν θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με τη δημιουργία υποστηρικτικών δεσμών, ενώ ταυτόχρονα το άτομο βιώνει την αποδοχή από τους άλλους. Επιπλέον, η συμμετοχή σε ομάδες παρέχει ένα περιβάλλον όπου μπορεί να ενισχυθεί η εκμάθηση κοινωνικών συμπεριφορών. 

Η ομαδική θεραπεία προσφέρει στους εφήβους μια σπάνια ευκαιρία να αναπτύξουν δεξιότητες που ενισχύουν την κοινωνική εμπιστοσύνη και την
αυτοπεποίθησή τους μέσω μιας υποστηρικτικής και μεταμορφωτικής διαδικασίας «δούναι και λαβείν». Και αυτό είναι το καλύτερο δώρο που μπορεί να ζητήσει οποιοσδήποτε έφηβος από τους ενήλικες φροντιστές του.

Ελευθερία Αδαμ. Μπινίκου
Ψυχολόγος

MSc Παιδί και Έφηβος: Πρόληψη και Θεραπεία.
Τμήμα Παιδιών και Εφήβων
Κέντρο Παιδιού & Εφήβου