Η συμβολή του προφορικού λόγου στη μαθησιακή επίδοση

Γράφει η Ιωάννα Μάντικα, Λογοθεραπεύτρια Τμήμα Παιδιών & Εφήβων, Κέντρο Παιδιού & Εφήβου

Τα σχολεία άνοιξαν και πολλοί είναι οι γονείς που είναι προβληματισμένοι για το αν το παιδί τους είναι έτοιμο να φοιτήσει στην πρώτη τάξη του δημοτικού και πως θα ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του νέου σχολείου. 

Στην Ελλάδα, συνηθίζεται, τα παιδιά να ξεκινούν τη φοίτηση τους στο δημοτικό σε ηλικία 6 ετών. Εδώ γεννιέται το ερώτημα αν η χρονολογική ηλικία αρκεί για να καθορίσει αν ένα παιδί είναι έτοιμο να ξεκινήσει το δημοτικό σχολείο.

Η πρώτη τάξη του δημοτικού είναι ένα νέο απαιτητικό πλαίσιο το οποίο μπορεί να γίνει ευκολότερο ή δυσκολότερο αναλόγως τις δεξιότητες, τις ικανότητες ή και τις ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή και εκπαιδευτικού. Σε αυτό το σημείο αξίζει να τονιστεί η σημαντικότητα του προφορικού λόγου για την κατάκτηση του γραπτού λόγου.

Έρευνες σε διάφορες γλώσσες του κόσμου, όπως και στην ελληνική, έχουν αποδείξει ότι το επίπεδου του προφορικού λόγου ενός παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο στη μαθησιακή επίδοση για τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Ο μαθητής της Α΄ δημοτικού καλείται να μάθει ανάγνωση και μετέπειτα ορθογραφημένη γραφή. Κατά τη διαδικασία της ανάγνωσης μετατρέπει τα γραπτά σύμβολα σε ήχους και στη συνέχεια γίνεται πρόσβαση στη σημασία κάθε λέξης ώστε να γίνει κατανοητό το περιεχόμενο αυτού που αναγνώσει. Σε αυτό το σημείο λοιπόν διακρίνεται η σημαντικότητα της επίγνωσης της φωνολογίας για την κατάκτηση της ανάγνωσης.

Ένα παιδί λοιπόν πριν ξεκινήσει την πρώτη δημοτικού πρέπει να διακρίνει καλά τους ήχους της γλώσσας που ομιλεί , να μην τους αντικαθιστά μεταξύ τους, να μην προσθέτει και να μην παραλείπει ήχους κατά την εκφορά μιας λέξης, να γνωρίζει τι δημιουργείται όταν δυο ήχοι συνδέονται μεταξύ τους κλπ. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω κατά την διαδικασία της ανάγνωσης δεν αρκεί η μετατροπή γραπτών συμβόλων σε ήχους αλλά χρειάζεται και πρόσβαση στη σημασία της λέξης.

Για να μπορεί ο μαθητής να αντιλαμβάνεται αυτά που διαβάζει, ανακαλεί το λεξιλόγιο που είναι αποθηκευμένο στην μνήμη του από παλαιότερες εμπειρίες του μέσω του προφορικού λόγου. Η διαδικασία αυτή δείχνει πόσο απαραίτητα είναι η κατάκτηση ενός καλού λεξιλογίου. Αυτά είναι μερικά παραδείγματα που δείχνουν πόσο σπουδαίο ρόλο παίζει ο προφορικός λόγος για την κατάκτηση βασικών μαθησιακών δεξιοτήτων.

Όταν οι γονείς ή εκπαιδευτικοί εντοπίζουν δυσκολίες στο προφορικό λόγο του παιδιού, όμοιες με αυτές που προαναφέρθηκαν, είναι σημαντικό να συμβουλεύονται ένα λογοθεραπευτή για μια έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση ώστε το παιδί να λάβει πρώιμη παρέμβαση πριν ξεκινήσει την φοίτηση του στο δημοτικό σχολείο. 

Πληροφορίες: Τμήμα Παιδιών και Εφήβων, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, Εγκρεμού 30, Χίος, τηλ 227102000 (εσωτ.1)