Περί ύπνου ο λόγος

Γράφει η Ηλιάνα Φύλλα, Ψυχίατρος, Συνεργάτης Τμήματος Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων Χίου...

Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει σε όλη την Ε.Ε. για το ζήτημα του αν θα συνεχίζουμε να αλλάζουμε τα ρολόγια από την θερινή ώρα στην χειμερινή και αντίστροφα. Άλλοι έχουν βιαστεί να προειδοποιήσουν για αρνητικές επιδράσεις στη συνολική υγεία, οι πιο ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο βιορυθμός μας έχει προσαρμοστεί στην εναλλαγή μέρας και νύχτας και η προσπάθεια τεχνητής παρέμβασης δεν γίνεται κατανοητή από τον ανθρώπινο οργανισμό. Ένα πάντως παραμένει το μεγάλο συμπέρασμα από όλη αυτή τη συζήτηση: ο ύπνος, παρά την αθόρυβη παρουσία του, είναι μία πολύ σημαντική λειτουργία του οργανισμού μας. Πρόκειται άλλωστε για μία κατάσταση που καταλαμβάνει το 1/3 της ζωής μας, κατά τη διάρκεια της οποίας οι κανόνες που γνωρίζαμε μπορούν να παραποιούνται!

Από την αυγή του ανθρώπινου πολιτισμού, ο ύπνος και οι λειτουργίες του έχουν εμπνεύσει το ερευνητικό πνεύμα. Η προϊστορική αντίληψη του ύπνου που συνεχίζεται στους λαούς της αρχαιότητα είναι ότι τα όνειρα περιέχουν αποκαλύψεις των θεών και των δαιμόνων. Ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, απέδιδε στα όνειρα προγνωστική σημασία, θεωρώντας σημαντικότερα τα όνειρα που υποδηλώνουν συμβολικά παθολογικές καταστάσεις. Ο Αριστοτέλης, είναι ο πρώτος στοχαστής στην ανθρώπινη ιστορία που δεν θεώρησε το όνειρο θεόπεμπτο και αναγνώρισε ότι ο ύπνος και η εγρήγορση είναι καταστάσεις που οφείλονται στην λειτουργία ενός συντονιστικού κέντρου!

Η αρχή του 20ου αιώνα σηματοδοτείται από τη δημιουργία εργαλείων που θα επέτρεπαν το ξεκίνημα της επιστημονικής έρευνας του ύπνου. Με την κυκλοφορία της «Ερμηνείας των ονείρων», το 1900, ο Freud δίνει το πρώτο εννοιολογικό εργαλείο αποσυμβολισμού των ονείρων. Παράλληλα, το 1937, η ανακάλυψη του φυσιολόγου Loomis για τα ηλεκτροεγκεφαλικά στάδια του ύπνου, άνοιξε μεγάλα πεδία ερευνών του φαινομένου και των συσχετίσεων του. Στην σημερινή εποχή πλέον γνωρίζουμε ότι η ρύθμιση του ύπνου πραγματοποιείται από τον κιρκάδιο ρυθμό, ένα εσωτερικό ρολόι που εδρεύει στον υποθάλαμο του εγκεφάλου κι αλληλεπιδρά με το κέντρο του ύπνου που βρίσκεται κυρίως στο εγκεφαλικό στέλεχος. Όσον αφορά στη λειτουργία του, όλοι οι ερευνητές συμφωνούν ότι ο ύπνος συντελεί μια ομοιοστατική λειτουργία, μία εξισορρόπηση, έχοντας παράλληλα κρίσιμο ρόλο στη θερμορύθμιση και στη διατήρηση ενέργειας. Από μία άλλη πλευρά, το όνειρο έχει αναγνωριστεί στην ψυχοθεραπεία ως ένα εργαλείο κατανόησης ασυνείδητων ψυχικών λειτουργιών, ενός κρυμμένου δηλαδή εαυτού μας.

Πληροφορίες: Τμήμα Ψυχικής Υγείας Ενηλίκων – Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, Εγκρεμού 30, Χίος, τηλ 2271020000(εσωτ.3), Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., www.kpechios.gr