Πόσο σημαντικό είναι το παιχνίδι για τα παιδιά

Γράφει η Ειρήνη Ασπρούλη, Παιδαγωγός Προσχολικής Αγωγής, Τμήμα Παιδιών και Εφήβων...

Για τους περισσότερους μεγάλους η λέξη «παιχνίδι» σημαίνει μια ξένοιαστη κι ευχάριστη διασκέδαση, μια απασχόληση αντίθετη από την «εργασία», που θεωρείται η μόνη σοβαρή απασχόληση στη ζωή. Αλλά για το παιδί η μόνη σοβαρή απασχόληση στη ζωή είναι το παιχνίδι.

Το παιχνίδι είναι μάθηση, είναι εξάσκηση, είναι δοκιμή, δηλαδή είναι εργασία.

Αναμφισβήτητα είναι και διασκέδαση, αλλά δεν συμπίπτει με την έννοια της ψυχαγωγίας των μεγάλων, για το λόγο ακριβώς ότι το παιδί περνά σχεδόν όλες τις δραστήριες ώρες της ημέρας του παίζοντας με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Τα στάδια του παιχνιδιού είναι τα ακόλουθα:
α) Το ατομικό παιχνίδι, όπου τα μωρά και τα πολύ μικρά παιδιά παίζουν μόνα τους, αδιαφορώντας αν υπάρχουν γύρω τους άλλα άτομα. Βασικά ενδιαφέρονται μόνο για το υλικό με το οποίο παίζουν. Με τη συμπλήρωση του πρώτου περίπου χρόνου της ζωής τους, τα νήπια αρχίζουν να δείχνουν μια στοιχειώδη προτίμηση για τα παιχνίδια που απαιτούν κάποια μορφή συνεργασίας.
β) Το παράλληλο παιχνίδι όπου, γύρω στα δύο, τα παιδιά αρχίζουν να απολαμβάνουν το παιχνίδι κοντά σε άλλα παιδιά, έστω κι αν το καθένα ασχολείται με κάτι διαφορετικό.
γ) Το ομαδικό παιχνίδι, που αρχίζει να εμφανίζεται γύρω στα τρία, όταν τα παιδιά παίζουν δύο - δύο ή σε μικρές παρέες. Άλλωστε η ανάγκη του παιδιού γι’ αυτή τη μορφή παιχνιδιού κάνει την παιδική συντροφιά τόσο σημαντική.

Το ομαδικό παιχνίδι ανήκει συνήθως σε μια από τις εξής κατηγορίες: το ενεργητικό ή φυσικό παιχνίδι, το μιμητικό παιχνίδι και το παιχνίδι με τις λέξεις.

• Το ενεργητικό παιχνίδι αφορά τη βελτίωση, την εξάσκηση και την τελειοποίηση των φυσικών ικανοτήτων. Το παιδί σκαρφαλώνει, πηδά, τρέχει, γλιστρά, χοροπηδά, πέφτει μόνο και μόνο για να έχει την ικανοποίηση όλων αυτών των κατορθωμάτων.

• Το μιμητικό παιχνίδι είναι η σπουδαιότερη ομαδική δραστηριότητα των παιδιών της προσχολικής ηλικίας. Με το μιμητικό παιχνίδι τα παιδιά μαθαίνουν για τον κόσμο, για τον εαυτό τους, για τις σχέσεις τους με τους άλλους. Όταν μιμούνται ορισμένες πράξεις δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να προσπαθούν να τις καταλάβουν καλύτερα. Αλλά το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του μιμητικού παιχνιδιού είναι ότι δεν μπορείς να παίξεις την «οικογένεια» μόνος σου. Κάθε παιδί της συντροφιάς βρίσκει να παίξει ένα ρόλο και το αίσθημα της σπουδαιότητας που αποκτά νιώθοντας ότι οι φίλοι του τον χρειάζονται, είναι το ίδιο σημαντικό για το παιδί όσο και για τον μεγάλο σε ανάλογες περιπτώσεις.

• Ακόμη η συζήτηση είναι μια απαραίτητη κοινωνική εκδήλωση και στα τρία τους τα περισσότερα παιδιά παίζουν το παιχνίδι με τις λέξεις, μιλούν μεταξύ τους μ’ έναν πολύ απλό τρόπο. Τα παιδιά των τριών και τεσσάρων χρόνων διασκεδάζουν παίζοντας με τον ήχο και την έννοια των λέξεων. Είναι ένα παιχνίδι που το πρωτοδοκιμάζουν όταν αρχίζουν να μιλούν. Η ομάδα τους δίνει καινούριες διαστάσεις και ενθουσιάζει τα παιδιά.

Το παιχνίδι με τις λέξεις μερικές φορές εκνευρίζει τους μεγάλους που το θεωρεί γελοίο και ακατανόητο, αλλά δεν παύει να είναι ένας θαυμάσιος και αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας ανάμεσα στα παιδιά αυτής της ηλικίας. Συχνά τα παιχνίδια αυτά μετατρέπονται σε ομαδικά αστεία, επαναλαμβάνονται τακτικά και γίνονται μέρος του ομαδικού πνεύματος της συντροφιάς, το οποίο βοηθά τα παιδιά να αισθάνονται όλα μαζί σαν μια αληθινή ομάδα και όχι πια σαν 4-5 άτομα συγκεντρωμένα τυχαία σ’ ένα δωμάτιο.

Τελειώνοντας, είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι μπορεί τα σχολεία να έχουν ανοίξει αλλά ας μην ξεχνάμε ότι το παιχνίδι είναι «η τροφή των παιδιών».

Το παιχνίδι ψυχαγωγεί, καλλιεργεί και θεραπεύει. Με το παιχνίδι χορταίνει το σώμα, το μυαλό και η ψυχή. Είναι το «φαγητό» που δεν χρειάζεται ούτε πιάτα ούτε μαχαιροπίρουνα. Αρκεί μόνο να έχεις όρεξη και τα παιδιά έχουν πάντα όρεξη!!!

Πληροφορίες: Τμήμα Παιδιών και Εφήβων, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, Εγκρεμού 30, Χίος, 2271020000 (εσωτ.1)