Αλλαγές και Αβεβαιότητα: Το Ταξίδι της Μετάβασης

Γράφει η Ελεονώρα Φουσφούκα, Ψυχολόγος Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Χίου, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου

Οι αλλαγές είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Ωστόσο, παρά τη φυσιολογικότητά τους,  συχνά συνοδεύονται από αβεβαιότητα, προκαλώντας μας αισθήματα άγχους και ανασφάλειας. Το άγνωστο φαντάζει συνήθως πιο τρομακτικό από το γνώριμο , κι αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Η ανάγκη του να αναζητάμε σταθερότητα και έλεγχο άλλωστε, είναι βαθιά ριζωμένη στην ανθρώπινή μας φύση .

Γιατί όμως η αλλαγή είναι τόσο δύσκολη; Η απόφαση να προχωρήσουμε σε μια αλλαγή μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς απαιτεί από εμάς να αφήσουμε πίσω κάτι που ήταν ασφαλές και οικείο. Το άγχος που συνοδεύει τις αλλαγές μπορεί να εκδηλωθεί με ποικίλους τρόπους: ανησυχία για το μέλλον, φόβο αποτυχίας ή αίσθηση αδυναμίας να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες. Η αποδοχή της αβεβαιότητας και η ικανότητα να τη διαχειριστούμε αποτελούν κλειδιά για την ψυχική μας ευημερία.

Αυτή διαδικασία της μετάβασης από το γνωστό στο άγνωστο συχνά μας προκαλεί συναισθηματική ένταση, καθώς το να αφήνουμε κάτι πίσω μας, είτε πρόκειται για μια δουλειά, μια σχέση ή έναν κύκλο που κλείνει, δημιουργεί την αίσθηση της απώλειας και της ανασφάλειας.

Αυτό το «άφημα» συνδέεται με την προσωπική μας ταυτότητα. Όταν κάτι που υπήρξε σημαντικό για τη ζωή μας αλλάζει ή απομακρύνεται, νιώθουμε ότι χάνουμε ένα μέρος του εαυτού μας. Η αλλαγή θέτει σε αμφισβήτηση τις αξίες και τις πεποιθήσεις μας, καθιστώντας μας να αμφιβάλουμε για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρουμε. Η δυσκολία να αφήσουμε κάτι πίσω μας είναι, στην πραγματικότητα, η δυσκολία να αποδεχτούμε το άγνωστο και να βρούμε νέο νόημα μέσα σε αυτό. Μέσα από τη διαδικασία της μετάβασης, ανακαλύπτουμε νέες πλευρές της ταυτότητάς μας, επαναξιολογούμε τις αξίες μας και συνειδητοποιούμε ποιες είναι οι πραγματικές μας επιθυμίες και ανάγκες. Μπορεί να αναγνωρίσουμε ότι τα πράγματα που μας φόβιζαν αρχικά, είναι στην πραγματικότητα τα σκαλοπάτια που μας οδηγούν στην προσωπική μας ανάπτυξη και αυτογνωσία.

Σε συνθήκες αλλαγών η σταθερά είναι ο εαυτός μας, που μπορεί να λειτουργεί σαν μία εσωτερική πυξίδα, βοηθώντας μας να παραμείνουμε συνεπείς και σταθεροί, παρά τις αβεβαιότητες των συνθηκών. Γνωρίζοντας τον εαυτό μας, κατανοούμε τις ανησυχίες μας, τους φόβους μας και τις ανάγκες μας, και μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις με προσαρμοστικότητα, αυτό που ονομάζουμε ψυχική ανθεκτικότητα. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Ψυχολογίας (2020) η ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα να προσαρμόζεται κανείς ομαλά σε αντιξοότητες, απειλές ή στρεσσογόνες συνθήκες. Η προσαρμοστικότητα αυτή είναι το κλειδί για να προχωρήσει η ζωή.

Η αβεβαιότητα που φέρει η αλλαγή λειτουργεί περισσότερο ως σύμμαχος σε ένα συνεχές ταξίδι μετάβασης και εξέλιξης. Η αποδοχή της μάς επιτρέπει  να τη διαχειριστούμε με μεγαλύτερη σοφία και ανθεκτικότητα, ώστε να δημιουργήσουμε χώρο για να αφομοιώσουμε νέες εμπειρίες, σχέσεις και καινούργια καλωσορίσματα.