Ενδοοικογενειακή βία και παιδί. Είναι "μια εξίσωση χωρίς λύση";
Γράφει η Φρροκάι Φωτεινή-Ελβίσα, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια (MSc, PhD C., SYLFF Fellow). Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Χίου του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου.
«Η ζωή είναι όπως τα μαθηματικά. Έχει πολλά προβλήματα. Στην περίπτωση μας η εξίσωση δεν έχει λύση». Ορμώμενη από την εξομολόγηση μιας θεραπευόμενης μου και έπειτα από δική της συναίνεση σκέφτηκα να γράψω ένα άρθρο όσον αφορά το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας και τις επιπτώσεις της στην ψυχική υγεία του παιδιού. Η παραπάνω φράση αποτυπώνει πολύ εύστοχα και με τον καλύτερο τρόπο το πως μπορεί να νιώθει ένα παιδί που βιώνει ενδοοικογενειακή βία και ειδικά όταν η κατάσταση στο σπίτι μοιάζει αδιέξοδη.
Το ποσοστό της ενδοοικογενειακής βίας στην Ελλάδα το 2019 άγγιξε το 35%. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αν σκεφτεί κανείς ότι κάποιοι από το φόβο που νιώθουν δεν σπάνε την σιωπή τους για να καταγγείλουν τη βία. Συγκεκριμένα, 7 στις 10 γυναίκες είναι θύματα, ενώ ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης.
Η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα συχνό και πολυπαραγοντικό φαινόμενο που έχει διάφορες μορφές, όπως σωματική, σεξουαλική κακοποίηση ή παρενόχληση, ψυχολογική και συναισθηματική κακοποίηση. Τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας περιλαμβάνουν τα μέλη της οικογένειας που βιώνουν αυτή την “τρομοκρατία” και ζουν μέσα στον φόβο.
Οι επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας είναι πολλές. Οι σκηνές βίας πολλές φορές μένουν ανεξίτηλα χαραγμένες στη μνήμη ενός παιδιού, με αποτέλεσμα να επηρεάσουν την ψυχική του υγεία. Ακόμα κι αν τα παιδιά δεν είναι τα άμεσα θύματα της βίας και της κακοποίησης, ωστόσο, επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό διότι είναι μάρτυρες ενός “εμπόλεμου κλίματος” που μπορεί να περιλαμβάνει σωματική ή λεκτική κακοποίηση, σκηνές βίας, έντονους καβγάδες και αυτά τα σκηνικά που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια ενός παιδιού αποτελούν τραύμα. Το παιδί μάρτυρας νιώθει μικρό και ανίσχυρο και μπορεί να κουβαλάει αυτή τη τραυματική εμπειρία και στην ενήλικη ζωή του.
Τέτοιες στρεσογόνες και τραυματικές εμπειρίες είναι μόνο επιζήμιες για την ψυχική υγεία του παιδιού. Ένα παιδί μπορεί να παρουσιάσει συμπεριφορικά και συναισθηματικά προβλήματα, παλινδρόμηση σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα η νυκτερινή ενούρηση, έντονο στρες, ευερεθιστότητα, φοβίες και σωρεία προβλημάτων στη συμπεριφορά, την επίδοση και την ψυχολογία του. Τα παιδιά που υπήρξαν θύματα ή μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να εξελιχθούν σε ενήλικες που αναπαράγουν μη συνειδητά κακοποιητική συμπεριφορά στους οικείους τους ή να υφίστανται μοιρολατρικά τη βία από τους άλλους.
Τελευταία, λόγω της τρέχουσας κατάστασης με τον κορονοϊό και την αναγκαστική συνύπαρξη των μελών της οικογένειας για περισσότερη ώρα φαίνεται ότι έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες ενδοοικογενειακής βίας και πρόκειται για μια ανησυχητική κατάσταση που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Είναι χρέος των γονιών να σκεφτούν ότι η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί μια βαθιά πληγή στην ψυχή ενός παιδιού που είναι δύσκολο να επουλωθεί. Είναι σημαντικό να ζητήσουν βοήθεια από έναν ειδικό τόσο για τους ίδιους όσο και για τα παιδιά τους, που αποτελούν εξιλαστήρια θύματα μιας κατάστασης που “βιάζει” την ψυχή τους.
Πληροφορίες: Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Χίου, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, Εγκρεμού 30, Χίος, τηλ 2271020000(εσωτ.2), www.kpechios.gr
