Η αθέατη πλευρά των Χριστουγέννων

Γράφει η Φρόσω Τάντου - Ψυχολόγος Τμήματος Παιδιών και Εφήβων - Κέντρο Παιδιού και Εφήβου,  Εκπαιδευόμενη στη συστημική ψυχοθεραπεία

Καθώς πλησιάζουν οι γιορτές, συχνά θεωρούμε δεδομένο ότι τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν αυτή την περίοδο με χαρά και ανεμελιά. Όμως, πίσω από τα φωτάκια και τη γιορτινή ατμόσφαιρα, μπορεί να κρύβονται συναισθήματα άγχους, πίεσης ή μοναξιάς. Tα Χριστούγεννα αποτελούν για τους περισσότερους μια περίοδο χαράς, θαλπωρής και οικογενειακής συνύπαρξης. Για τα παιδιά και τους εφήβους όμως, η γιορτινή αυτή εποχή μπορεί να φέρει πιο σύνθετα και ανάμεικτα συναισθήματα. Οι ρυθμοί αλλάζουν, οι προσδοκίες αυξάνονται και η καθημερινότητα ανατρέπεται, σε έναν κόσμο που ήδη τους ζητά πολλά.

Πολύ συχνά τα παιδιά και οι έφηβοι έρχονται αντιμέτωποι με εικόνες «ιδανικών» Χριστουγέννων: χαρούμενες οικογένειες, εντυπωσιακά στολισμένα σπίτια, πλούσια δώρα. Όταν η πραγματικότητα δεν συμβαδίζει με αυτή την εξιδανικευμένη εικόνα, μπορεί να εμφανιστούν απογοήτευση, άγχος ή η αίσθηση ότι κάτι λείπει. Οι έφηβοι ειδικά, τείνουν να συγκρίνουν τη ζωή τους με όσα βλέπουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εντείνοντας συχνά το αίσθημα ανεπάρκειας.

Με τη διακοπή του σχολείου, σταματά μια σταθερή ρουτίνα που για πολλά παιδιά λειτουργεί ως σημείο αναφοράς και ασφάλειας. Η απουσία προγράμματος μπορεί να δημιουργήσει αίσθημα κενού, ενώ όσα δυσκολεύονται κοινωνικά ίσως βιώσουν ακόμη μεγαλύτερη απομόνωση σε μια περίοδο που θεωρητικά όλοι «πρέπει» να διασκεδάζουν.

Ωστόσο, οι γιορτές κρύβουν και μια σημαντική ευκαιρία, τη δυνατότητα για βαθύτερη ανθρώπινη σύνδεση. Η ουσία των Χριστουγέννων δεν βρίσκεται στο μέγεθος των δώρων ούτε στην τελειότητα του στολισμού, αλλά στην αίσθηση ασφάλειας, αποδοχής και ζεστασιάς που μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά.

Μερικοί απλοί τρόποι για να ενισχύσουμε την ψυχική τους ευεξία είναι οι εξής:
• Να ακούμε ενεργητικά και χωρίς κριτική τα όσα νιώθουν.
• Να δημιουργούμε μικρές σταθερές στιγμές ρουτίνας ακόμη και μέσα στις γιορτές, όπως ένα πρωινό μαζί ή μια καθημερινή βόλτα.
• Να περιορίζουμε την πίεση για «τέλειες» γιορτές και να δίνουμε χώρο για αυθεντικότητα.
• Να ενθαρρύνουμε την επαφή με συνομηλίκους και δραστηριότητες που τα ευχαριστούν.
• Να μιλάμε ανοιχτά για τα δύσκολα συναισθήματα, επιβεβαιώνοντας ότι είναι φυσιολογικά και ανθρώπινα.

Έτσι λοιπόν, τα Χριστούγεννα μπορούν να αποτελέσουν μια πολύτιμη περίοδο χαράς αλλά και πρόκλησης για τα παιδιά και τους εφήβους. Το σημαντικότερο δώρο που μπορούμε να τους προσφέρουμε δεν είναι υλικό, είναι η παρουσία μας. Η ζεστασιά μιας αληθινής σχέσης, η αποδοχή και η ενσυναίσθηση δημιουργούν το ασφαλές πλαίσιο που χρειάζονται για να μεγαλώσουν ψυχικά υγιείς, ακόμη και μέσα στις πιο φορτισμένες περιόδους του χρόνου.