Όσα είπαμε θα μείνουν μεταξύ μας;

Γράφει η Μάρω Κωστούλα, ψυχολόγος Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Χίου...

Τηρείται το απόρρητο στην ψυχοθεραπεία; Είναι ένα ερώτημα που εγείρεται συχνά όταν σκεφτόμαστε να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.

Σύμφωνα με τα πιο σύγχρονα ευρήματα ερευνών το σημαντικότερο συστατικό για την επιτυχημένη έκβαση μιας θεραπείας αποτελεί η ίδια η σχέση που αναπτύσσεται στο θεραπευτικό δωμάτιο. Είναι ξεκάθαρο ότι για να λειτουργήσει μία θεραπευτική σχέση απαιτούνται μεταξύ άλλων ασφάλεια και εμπιστοσύνη, που αναπτύσσονται προοδευτικά.

Η εμπιστοσύνη υποβαθμίζεται συχνά από το φόβο και την εσφαλμένη πεποίθηση ότι όσα θα μοιραστεί ο εξυπηρετούμενος θα γίνουν αντικείμενο σχολιασμού εκτός του θεραπευτικού πλαισίου ή θα γνωστοποιηθούν στους οικείους του. Ο φόβος αυτός είναι ικανός να αλλοιώσει τη σχέση ανάμεσα στο θεραπευτή και στο θεραπευόμενο , ή ακόμη και να αποτρέψει εντελώς ένα άτομο να ζητήσει βοήθεια σε περιόδους που το χρειάζεται.

Σύμφωνα και με τον κώδικα δεοντολογίας πρωταρχική υποχρέωση των θεραπευτών είναι να σέβονται το απόρρητο οποιασδήποτε πληροφορίας μαθαίνουν στα πλαίσια της εργασίας τους και ότι δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν για ιδιοτελείς σκοπούς πληροφορίες που έτυχε να μάθουν από το θεραπευόμενο τους. Ο κώδικας δεοντολογίας αποσκοπεί ουσιαστικά στην ανάπτυξη μιας ηθικής συνείδησης στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και επικυρώνει ότι κατά την άσκηση του επαγγέλματος τους φέρουν ηθική, κοινωνική και νομική ευθύνη. Ο κώδικας δεν έχει απλά τυπικό χαρακτήρα, και στην πράξη εξασφαλίζει ότι πρωταρχικό μέλημα κάθε θεραπευτή είναι το << καλώς έχειν >> του θεραπευόμενου.

Είναι σημαντικό από την πρώτη συνάντηση να οριστεί το θεραπευτικό συμβόλαιο. Μία από κοινού,δηλαδή, συμφωνία, όπου μεταξύ άλλων ο θεραπευτής θα εξηγήσει στο θεραπευόμενο ότι όποια πληροφορία του γίνει γνωστή θα παραμείνει εμπιστευτική. Το απόρρητο <<αίρεται>> (πάει δηλαδή να ισχύει) μόνο σε συνθήκες κάτω από τις οποίες ο ασθενής θα μπορούσε να γίνει επικίνδυνος για τον εαυτό του και τους άλλους ή στην περίπτωση που κάποια πληροφορία αποκαλυφθεί με τη συναίνεση του θεραπευόμενου.

Η διαχείριση και η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι μία καθημερινή πρόκληση για τους θεραπευτές , γεγονός που απαιτεί από πλευράς τους λεπτούς χειρισμούς, υπευθυνότητα και γνώση. Η καλή και δια βίου εκπαίδευση, η συνεχής επιστημονική ενημέρωση , η εποπτεία από πιο έμπειρους συνεργάτες, καθώς και η προσωπική ψυχοθεραπεία του ίδιου του θεραπευτή, αποτελούν το οπλοστάσιο που θα επιτρέψει την μέγιστη απόδοση του θεραπευτή, καθώς και την ασφάλεια των ασθενών του.